Мүгедектер үшін қолжетімді орта құру бойынша талаптар
«Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы» Заңның 25 — бабы — кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар, сондай-ақ заңды тұлғалар ұлттық стандарттарға сәйкес мүгедектерге ортақ пайдаланылатын көлiк құралдарына, тұрғын үйлерге, қоғамдық және өндірістiк үйлерге, ғимараттар мен үй-жайларға кедергiсiз кiрiп-шығуына, әуежайларда, темiр жол вокзалдарында, автовокзалдарда, автостанцияларда, теңiз және өзен порттарында еркiн бағдар ұстануы мен жүрiп-тұруына жағдай жасауға мiндеттi.
2015 жылы 20 ақпанда Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Назарбаев «Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияны ратификациялау туралы» заңға қол қойды. Конвенцияға сәйкес қатысушы мемлекеттер мүгедектердің жеткілікті өмір сүру деңгейін қамтамасыз ету, олардың елдің саяси, қоғамдық және мәдени өміріне қатысуы үшін мүмкіндіктері шектеулі адамдардың құқықтарын қамтамасыз етудің тиімді құқықтық тетіктерін жасау жөнінде барлық тиісті шараларды қабылдауы тиіс.
Мүгедектер үшін нысанның қол жетімділігіне қойылатын негізгі талаптар:
- Құрылыс нормалары мен ережелеріне немесе көтергіш құрылғысына сәйкес пандустың болуы міндетті;
- Пандус биіктігінің ұзындығына қатынасы 1:20 м, ерекше жағдайларда тар жерлерде 1:12 болуы тиіс, пандус ені 1,2 м кем болмауы тиіс;
- Пандусы бар кіру алаңының өлшемдері 2,2 м × 2,2 м кем болмауы тиіс;
- Барлық сатылар мен пандустардың екі жағында тұтқалардың болуы қажет;
- Пандустағы тұтқалар 0,7 және 0,9 м деңгейінде, баспалдақта 0,9 деңгейінде орналасуы тиіс, ал балалардың әлі 0,5 деңгейінде болуы мүмкін;
- Пандуста таяқтың немесе аяқтың сырғанауының алдын алу үшін пандус маршының жиектерінде биіктігі кемінде 0,05 м және биіктік айырмашылығы кезінде көлденең беттердің жиегінде 0,45 м ернеулер болуы тиіс;
- Қабырғаларға жанаспайтын баспалдақтардың бүйірлік шетінде биіктігі кемінде 0,02 м борттар болуы тиіс.
- Ғимараттың сыртқы есік табалдырықтарының биіктігі 1,4 см аспауы тиіс;
- Мүгедектер үшін қолжетімді кіру есігінің ені кемінде 0,9 м болуы тиіс, екі жақты есіктерде бір жұмыс жармасы бір орынды есіктерге талап етілетін ені болуы тиіс;
- Кез келген қоғамдық ғимараттарда келушілердің есептік саны 50 адам және одан көп болғанда немесе келушілердің есептік болу ұзақтығы 60 минут және одан көп болғанда әмбебап кабинасы бар санитариялық торап көзделуі тиіс. Жалпыға ортақ пайдаланылатын санитариялық тораптардың әмбебап кабинасының өлшемдері: ені-кемінде 1,65 м, тереңдігі-кемінде 2 м болуы тиіс. Кабинада унитаздың жанында киімге, балдаққа және басқа да керек-жарақтарға арналған ілмектер, санитариялық торапқа арналған тұтқалар, шақыру түймесі орналасуы тиіс;
- Баспалдақ марштарының, есік ойықтарының алдындағы, сондай-ақ коммуникациялық жолдарды бұру алдындағы қозғалыс жолдарындағы еден учаскелерінің марштың, ойықтың бүкіл ені бойынша ескертетін бедерлі және/немесе қарама-қарсы боялған беті болуы тиіс. Көру бойынша шектеулері бар адамдардың қозғалыс жолдарында қозғалыс жолдарының бедерлі тактильді белгілері көзделуі тиіс, есіктердің мөлдір төсемдерінде биіктігі кемінде 0,1 м. және ені кемінде 0,2 м. ашық контрастты таңбалау көзделуі тиіс;
- Халықтың қимылы шектеулі топтары үшін қол жетімді кіру есігіне жақын орналасқан «Мүгедек» деген белгілері бар көлік құралдарына арналған тұрақ орындары болуы тиіс.
Қолжетімділік бойынша барлық іс-шаралар 3.06-101-2012 ҚР Ережелер жинағында толық көрсетілген, оларды Сіз Еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің Қостанай облысы бойынша департаментінің https://beta.egov.kz/memleket/entities/enbek-kostanay веб-сайтынан таба аласыз.
Әкімшілік жауапкершілік
Мүгедектерге әлеуметтік және көлік инфрақұрылымы объектілеріне қолжеткілікті қамтамасыз етпегені үшін ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне сәйкес айыппұл түрінде әкімшілік жауапкершілік шарасы көзделген.
Лауазымды адамдарға (мемлекеттік құрылымдар басшыларына) қатысты айыппұл сомасы — 50, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға — 120, орта кәсіпкерлік субъектілеріне — 200, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне — 400 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде құрайды.
Әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған іс — әрекет (әрекетсіздік) — лауазымды адамдарға — 80 АЕК мөлшерінде, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне — 150 АЕК мөлшерінде, орта кәсіпкерлік субъектілеріне — 250 АЕК мөлшерінде, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне — 600 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.
Требования по созданию доступной среды для инвалидов
Статья 25 Закона «О социальной защите инвалидов в РК»- физические лица, осуществляющие предпринимательскую деятельность, а также юридические лица в соответствии с национальными стандартами обязаны создавать условия инвалидам для беспрепятственного доступа к транспортным средствам общего пользования, жилым, общественным и производственным зданиям, сооружениям и помещениям, свободной ориентации и передвижения в аэропортах, железнодорожных вокзалах, автовокзалах, автостанциях, морских и речных портах.
20 февраля 2015 года Первым Президентом Республики Казахстан Н. Назарбаевым подписан Закон «О ратификации Конвенции о правах инвалидов». Согласно Конвенции государства-участники должны предпринимать все надлежащие меры по созданию эффективных правовых механизмов обеспечения прав лиц с ограниченными возможностями, для обеспечения достаточного жизненного уровня инвалидов, участия их в политической, общественной и культурной жизни страны.
Основные требования к доступности объекта для инвалидов:
- Обязательно наличие пандуса согласно строительных норм и правил либо подъемного устройства;
- Соотношение высоты пандуса к длине должно составлять 1:20 м, в исключительных случаях в затесненных местах 1:12, ширина пандуса не менее 1,2 м;
- Размеры входной площадки с пандусом должны быть не менее 2,2 м × 2,2 м;
- Вдоль обеих сторон всех лестниц и пандусов, необходимо наличие поручней;
- Поручни на пандусе должны располагаться на уровне 0,7 и 0,9 м, на лестнице на уровне 0,9, где возможно пребывание детей еще на уровне 0,5;
- На пандусе должны быть бортики высотой не менее 0,05 м по краям маршей пандусов и вдоль кромки горизонтальных поверхностей при перепаде высот более 0,45 м для предотвращения соскальзывания трости или ноги;
- Боковые края ступеней всех лестниц, не примыкающие к стенам, должны иметь бортики высотой не менее 0,02 м;
- Высота порогов входных наружных дверей не должна превышать 1,4 см, внутри здания без порогов;
- Ширина входной двери доступной для инвалидов, должна быть не менее 0,9 м, при двухстворчатых дверях одна рабочая створка должна иметь ширину, требуемую для однопольных дверей;
- В любых общественных зданиях при расчетной численности посетителей 50 человек и более или при расчетной продолжительности нахождения посетителя в здании 60 мин и более должен быть предусмотрен санитарный узел с универсальной кабиной.
- Универсальная кабина санитарных узлов общего пользования должна иметь размеры: ширина- не менее 1,65 м, глубина- не менее 2 м. В кабине рядом с унитазом должны размещаться крючки для одежды, костылей и других принадлежностей, поручни для санитарного узла кнопка вызова;
- Участки пола на путях движения перед лестничными маршами, дверными проемами, а также перед поворотом коммуникационных путей должны иметь предупреждающую рифленную и/или контрастно окрашенную поверхность на всю ширину марша, проема. На путях движения лиц, имеющих ограничения по зрению, предусмотреть рельефные тактильные обозначения путей движения, на прозрачных полотнах дверей следует предусматривать яркую контрастную маркировку высотой не менее 0,1 м и шириной не менее 0,2 м;
- должны быть парковочные места, предназначенные для транспортных средств с опознавательными знаками «Инвалид», расположенные вблизи входа, доступного для МГН.
Более подробно все мероприятия по доступности указаны в Своде Правил РК СП РК 3.06-101-2012, которые вы можете найти на веб-сайте Департамента Комитета труда, социальной защиты и миграции по Костанайской области https://beta.egov.kz/memleket/entities/enbek-kostanay
Административная ответственность
За необеспечение инвалидам доступа к объектам социальной и транспортной инфраструктуры предусмотрена мера административной ответственности в соответствии с Кодексом РК об административных правонарушениях в виде штрафа.
Сумма штрафа в отношении должностных лиц (на руководителей государственных структур) составляет 50, на субъекты малого предпринимательства или некоммерческие организации – в размере 120, на субъекты среднего предпринимательства – в размере 200, на субъекты крупного предпринимательства – в размере 400 месячных расчетных показателей.
Действие (бездействие), совершенное повторно в течение года после наложения административного взыскания, – влечет штраф на должностных лиц в размере 80 МРП, на субъектов малого предпринимательства – в размере 150 МРП, на субъектов среднего предпринимательства – в размере 250 МРП, на субъектов крупного предпринимательства – в размере 600 МРП.
